Postępowanie o dziale spadku, warunki i przebieg

Rzadko kiedy zdarza się, że spadek dziedziczy wyłącznie jednej osoby, najczęściej sprawa dotyczy kilku osób. Jeśli autor testamentu nie rozdzielił pomiędzy nich konkretnych przedmiotów, wtedy każdy ze spadkobierców ma równe prawa do zarządzania spadkiem. Jest to dość kłopotliwe, szczególnie w przypadku spadku o stosunkowo niskiej, dlatego warto w takich sytuacjach dokonać działu spadku. Skala trudności przebiegu procesów o dział spadku, jest bardzo różna bowiem zależy od stopnia konfliktu między stronami oraz od charakteru i wartości spadku. Na koszty procesu oddziałuje bezpośrednio wynik dochodzenia sądowego, jeśli wniosek jest zgodny jest to koszt wynosi 300 złotych, jeśli nie cena wzrasta o 200 zł. By jednak czynność sądowa rozpoczęła się, należy dostarczyć odpowiednie dokumenty. A więc: 

• postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku (w przypadku wystąpienia postępowania),
• akt zgonu i oświadczenia o przyjęciu odrzuceniu spadku (w przypadku braku wystąpienia postępowania),
• dokumenty dot. poszczególnych przedmiotów spadku np. odpis z księgi wieczystej nieruchomości, karta pojazdu.

Przebieg i wynik procesu może przebiec polubownie, co znaczy że między stronami zachodzi zgoda, co do tego jak przedmiot spadku ma zostać podzielony. W tym celu sporządza się wielostronną umowę. Jeśli spis przedmiotów został opracowany, w kwestii stron i sądu należy przydzielenie przedmiotów, które należą do spadku. Ogólnie rzecz biorąc, to umowę można sporządzić bez obecności notariusza, wyjątkiem jest przypadek, w którym, w skład przedmiotów dziedziczonych wchodzą nieruchomości lub prawo własnościowe. Pośrednictwo sądu w podziale i zgodnym wniosku jest tańszym rozwiązaniem, jednak wymaga ono sporo czasu, dlatego jeśli tylko wobec części spadku istnieje zgoda – tę część można rozdzielić umownie, w pozostałym zakresie sprawę pozostawić do rozstrzygnięcia sądowi.

Możliwość złożenia wniosku, posiada każdy spadkobierca. Ilość kopii zależna jest od ilości osób których dotyczy czynność spadku plus jedna dla sądu. W przypadku zgody wszystkich stron, do arkusza wniosku dołącza się podpisany plan podziału. Jeśli co do działu nie ma zgody – plan podziału będzie planem wstępnym, który sporządza sam wnioskodawca, koszty postępowania w tym przypadku wzrosną, wynoszą bowiem 500 złotych. Spadek może obejmować wiele przedmiotów, dlatego istotną rzeczą jest tu dokładny spis zawierający wszystkie elementy spadku, co jest podporą dla działania sądu.

Precyzja jest tu o tyle istotna, gdyż w przypadku zastrzeżeń co do rzeczywistości przedmiotów, proces wydłuży się. Jeśli, któryś ze spadkobierców przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza – komornik sporządzi inwentarz spadku – uwzględniający przedmioty spadku oraz ich wartość, co jest niezwykłym ułatwieniem w przypadku sporządzenia planu. Niemniej jednak, postępowanie nie rozpocznie się bez sporządzenia wniosku, skierowanego do sądu, znajdującego się w obrębie miejsca zamieszkania zmarłego.

​Wniosek powinien obejmować tytuł "Wniosek o dział spadku", wnioskodawce i uczestników, których dotyczy rozprawa. Istnieją dwa wzory tego typu wniosków, jeden odnosi się do sytuacji, w której zostało przeprowadzone postępowanie o dział spadku. Drugi, gdy postępowanie o dział spadku nie miało miejsca, wtedy jednocześnie strony zwracają się z prośbą o jego przeprowadzenie, w ramach postępowania o dział spadku. Dodatkowym elementem wniosku jest jego uzasadnienie, które obejmuje historię spadkobrania oraz stworzony na potrzebę postępowania plan podziału (spis przedmiotów, inwentarz itp.)