Najważniejsze założenia ustawy o nieodpłatnej pomocy i informacji prawnej

Próby przybliżenia profesjonalnych porad prawnych osobom, którym ograniczenia finansowe umożliwiają korzystanie z nich przyczyniły się do podjęcia przez rząd prac nad projektem ustawy o nieodpłatnej pomocy i informacji prawnej. Pierwszy etap prac zakończył się 12 grudnia 2014 roku, a projekt ustawy został skierowany do konsultacji oraz uzgodnień.

Projekt przewiduje, że na nieodpłatną pomoc i informację prawną może liczyć każdy obywatel uprawniony do korzystania z pomocy społecznej. Co więcej, zakłada, że dostęp do bezpłatnej informacji prawnej uzyska każdy obywatel, bez względu na stan jego finansów. Przewiduje się przy tym, że projekt będzie mógł korzystać z ogromnego doświadczenia oraz dorobku organizacji pozarządowych, choć jednocześnie zachowane zostaną wszystkie stosowane przez nie dotychczas formy pomocy. Tak duży nacisk na nowy projekt ustawy z pewnością nie będzie dla nas zaskoczeniem, jeśli uświadomimy sobie, jaka jest jego geneza, mamy bowiem do czynienia z dość istotnym elementem expose premier Ewy Kopacz zapewniającej w dniu głosowania, że rząd, na którego czele stanie, przyczyni się do stworzenia programu „Prawo dla każdego”. Program miał, zgodnie z deklaracjami złożonymi w czasie przemówienia przyszłej premier, powstać dzięki współpracy rządu, organizacji pozarządowych oraz samorządu przyczyniając się do gwarancji darmowego dostępu do bezpłatnych porad prawnych na poziomie lokalnym. Program ma też pomóc w likwidacji bariery finansowej, która często sprawia, że część osób nie jest w stanie korzystać z profesjonalnej pomocy prawnej. Jedno z jego założeń mówi o tym, że skali kraju powstanie przynajmniej 1549 punktów, w których można będzie skorzystać z nieodpłatnego wsparcia. Sama pomoc ma być świadczona przez radców prawnych i adwokatów, choć przewidziano również stworzenie 42 stanowisk, dzięki którym udzielanie informacji prawnej będzie możliwe także na skutek korzystania z możliwości infolinii. System ma składać się z dwóch modułów. Pierwszy powinien obejmować nieodpłatna pomoc prawną, a drugi – nieodpłatną informację prawną. Korzystanie z nieodpłatnej pomocy prawnej nie będzie rozwiązaniem, z którego skorzysta każdy, jego odbiorcami będą jednak osoby fizyczne, które w ciągu roku poprzedzającego zgłoszenie o tego rodzaju wsparcie, uzyskały świadczenia z pomocy społecznej.

Projekt mówi też o sytuacjach nadzwyczajnych. Pomoc prawna może przybierać wiele firm. Tu na pierwszy plan wysuwa się informowanie osoby uprawnionej o tym, jak przedstawia się obowiązujący stan prawny, jakie uprawnienia jej przysługują i z jakich obowiązków ma się wywiązywać. Nie mniej istotne będzie jednak również wskazanie, w jaki sposób można rozwiązać dany problem. Jeśli konieczne jest stworzenie pisma, którego powstanie wymaga wiedzy prawniczej, projekt przewiduje również udzielenie tego rodzaju pomocy.