Jak przebiegają narada i głosowanie sędziowskie

Przebieg narady sędziowskiej nad wyrokiem jest wyjątkowo ważnym elementem postępowania karnego, o czym powinno przekonać nas już choćby to, że regulacje odnoszące się do tej kwestii są zawarte w siedmiu artykułach kodeksu karnego. Sam przebieg tak narady, jak i głosowania, które ją kończy, jest tajny i objęty tajemnicą, w żadnych okolicznościach nie ma przy tym możliwości zwolnienia z niej.

​

O zasadzie tajności mówi się zresztą, że jest to jedna z najważniejszych zasad towarzyszących nie tylko samej naradzie, ale i głosowaniu nad wyrokiem. W pokoju sędziów może być obecny jedynie protokolant, jeśli jednak jego obecność zostanie uznana za zbędną, przewodniczący może go wyprosić. Co ważne, reguła ta pozostaje niezmienne bez względu na to, w jakim składzie sędziowskim orzeka się o wyroku. Sama narada ma kilka etapów, osobno debatuje się więc nad kwestią winy oskarżonego, kwalifikacji prawnej jego czyny, kary, środków karnych oraz wszystkich innych kwestii, które w danym momencie wymagają rozstrzygnięcia. Naradzie przewodniczy przewodniczący składu sędziowskiego, choć w przypadku ewentualnych wątpliwości odnoszących się nie tylko do przebiegu, ale i sposobu obrad, w ich rozstrzyganiu udział bierze cały skład sędziowski. Narada kończy się głosowaniem, a w sytuacji, w której sprawa jest rozstrzygana także przez ławników, ich głosy zbierane są w pierwszej kolejności. Gdy ich nie ma, przewodniczący zbierając głosy od sędziów kieruje się zasadą starszeństwa służbowego głosując jako ostatnia osoba. Same orzeczenia sądowe zapadają większością głosów. Czasem trudno o jednoznaczny rezultat i w takim przypadku powołać należy się na zasadę, w myśl której zdanie najmniej korzystne dla osoby oskarżonej przyłącza się do tego zdania, które jest w stosunku do niego najbardziej zbliżone. Tworzenie takiej sztucznej większości może budzić wątpliwości, które rozwiewa się poprzez głosowanie z założeniem, że uczestniczy w nim cały skład.

Podczas samego głosowania sędziowie mogą korzystać z dwóch oryginalnych instytucji. Pierwszą z nich jest wstrzymanie się sędziego od głosu, z którym mamy do czynienia w sytuacji, w której sędzia głosował przeciwko uznaniu oskarżonego winnym. W takim przypadku bezzasadne jest głosowanie przez niego nad kwestiami takimi, jak wysokość kary, a jego głos automatycznie zostaje dołączony do głosu najkorzystniejszego z punktu widzenia oskarżonego. Zdanie odrębne to jeszcze większa niezgoda na wyrok sądu, a informacja o tym, że dany sędzia głosował inaczej niż reszta składu jest, na jego wniosek, dołączana do orzeczenia.