Wypłacanie wynagrodzenia pracownikom – zasady

Płaca pracowników posiada w Polsce szczególną ochronę prawną. Na każdym pracodawcy w naszym kraju spoczywa obowiązek należytego wywiązywania się z tego typu zobowiązań, co jest odpowiednikiem praw pracowników w tym zakresie. Obowiązek ten jest dość ściśle unormowany przez obowiązujące w Polsce prawo. Istnieją przepisy nakazujące wypłatę wynagrodzenia w odpowiedniej wysokości, formie, a także w ustalonym terminie.

W świetle przepisów przez termin wypłaty wynagrodzenia rozumieć należy dzień, w którym pracodawca ma przekazać pracownikowi pieniądze za wykonaną przez niego pracę. Termin ten powinien być z góry dokładnie ustalony; musi przypadać minimum raz w miesiącu. Termin taki musi być określony w regulaminie pracy, układzie zbiorowym, regulaminie wynagradzania albo w innych aktach obowiązujących w zakładzie pracy. Jeżeli w danym miejscu nie obowiązują żadne akta tego typu, to obowiązkiem pracodawcy jest pisemne poinformowanie swoich pracowników o terminie wypłacania wynagrodzenia obowiązującym w danej firmie. Powiadomienie takie powinno zostać przedłożone najpóźniej w ciągu siedmiu dni od zawarcia umowy o pracę. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy termin taki został określony w podpisywanej umowie o pracę – wówczas pracodawca jest zwolniony z takiego obowiązku. Najważniejsze jest po prostu to, aby termin taki był ustalony z góry i niezmienny, bowiem jedynie dzięki temu pracownik otrzyma szansę na skuteczne rozporządzanie swoimi zarobkami. Oprócz tego dzięki jasno określonym zasadom pracownik wie, w którym momencie może zacząć ubiegać się o wypłacenie mu zaległych należności. Pracodawcy mają znaczną dowolność przy określaniu częstotliwości wypłacania wynagrodzenia swoim pracownikom. Istnieje tylko jedno ograniczenie – musi się to odbywać minimum raz w miesiącu. Wyjątkiem są tutaj składniki pracy, które przysługują na dłuższe okresy. Jeżeli jednak wymaga tego charakterystyka pracy wykonywanej przez pracowników, to dopuszczalna jest nieco większa częstotliwość wypłacania wynagrodzeń; pracodawca może robić to częściej niż tylko raz w miesiącu. Najczęściej ma to miejsce w sytuacji, kiedy wysokość wypłaty pracownika jest ustalana na podstawie jego wydajności w pracy. Powszechnie uważa się, że takie rozwiązanie jest dla pracownika bardziej korzystne, niemniej jednak wielu specjalistów postuluje, aby nie przyjmować tego za regułę. Zawsze należy podchodzić do tej kwestii indywidualnie i oceniać opłacalność takiego rozwiązania na podstawie konkretnej sytuacji danego pracownika oraz charakterystyki wykonywanego przez niego zawodu. Przepisy obowiązujące w naszym kraju określają ponadto, że ustalone wcześniej wynagrodzenie pracownicze należy wypłacić nie później niż do dziesiątego dnia miesiąca. Z racji tego, że pod pojęciem wynagrodzenia pracowniczego rozumiemy ekwiwalent wypłacony za wykonaną przez taką osobę płacę, dopuszcza się jego wypłatę "z dołu". Jeśli jednak pracodawca i pracownik są zgodni co do wypłacania wynagrodzenia z góry, to dopuszcza się ustalenie czegoś takiego w umowie o pracę. Istnieje zasada niezwłocznego wypłacania pracownikom wynagrodzenia, w związku z czym ma on obowiązek jak najszybszego uregulowania takich należności po zakończeniu danego miesiąca. Termin wypłaty można nieco przesuwać, ale maksymalnie do 10 dnia miesiąca. Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, kiedy wysokość wynagrodzenia pracownika ustalana jest na podstawie jego wydajności w pracy – wówczas dopuszczalne są nieco większe przesunięcia. Wynika to z tego, że w przypadku ustalonego z góry wynagrodzenia pracodawca nie potrzebuje żadnego dodatkowego czasu na obliczanie jego wysokości.

W przypadku wynagrodzenia ustalanego na podstawie wydajności pracownika zasada niezwłocznego wypłacania oznacza konieczność przekazania zarobku do końca danego miesiąca. Jeżeli ustalony wcześniej dzień wypłaty okazuje się być dniem wolnym od pracy, to wynagrodzenie takie powinno zostać wypłacone w dniu poprzedzającym. Inne składniki wynagrodzenia, takie jak "trzynastka" czy premie roczne są wypłacane na podstawie ustalonych wcześniej zasad, określonych w stosownych przepisach. Osobną kwestią jest czas wypłaty – pod pojęciem tym rozumiemy moment, w którym pracownik może otrzymać lub wypłacić swoje wynagrodzenie. Bardzo ważne jest, aby wypadał on w czasie wolnym od pracy.